برجستگی پشت پاشنه پا یا هاگلند از چیست و چگونه درمان می‌شود؟

برجستگی پشت پاشنه‌ی پا که به آن هاگلند گفته می‌شود، زائده‌ای استخوانی است که معمولاً با درد و تورم همراه است. این عارضه اغلب در اثر فشار مکرر و کفش نامناسب ایجاد می‌شود و از آن‌جا که علائم آن با مشکلاتی مانند بورسیت، تاندونیت یا کیست مفصلی شباهت زیادی دارد، تشخیص صحیح آن برای جلوگیری از خطا اهمیت زیادی برای درمان دارد.

اگر این برجستگی بدون درد باشد، تغییر نوع کفش به تنهایی کافی است، در صورت وجود درد خفیف تا متوسط، اقدامات پایه به تنهایی کمک‌کننده‌اند، و در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است بسته به گرید(درجه) عارضه، از درمان‌هایی مانند داروی ضدالتهاب، پد سیلیکونی، کفی طبی، فیزیوتراپی، آتل یا تزریق موضعی استفاده کند. در نهایت، اگر علائم به صورت مقاوم باقی بمانند، جراحی آخرین گزینه خواهد بود.

برجستگی پشت پاشنه‌ی پا یا هاگلند چیست و آیا خطرناک است؟

برجستگی پشت پاشنه‌ی پا که به آن «هاگلند» (Haglund’s deformity) گفته می‌شود، در واقع بخشی از استخوان خود پاشنه است که بیش از حد رشد کرده یا به سمت بیرون برجسته شده است. این بیرون‌زدگی استخوانی معمولاً در قسمت پشتی پاشنه ایجاد می‌شود، یعنی دقیقاً در محلی که تاندون آشیل، عضلات پشت ساق پا را به استخوان پاشنه متصل می‌کند.

در ادامه، ویدئوی زیر به شما کمک می‌کند تا بهتر بررسی کنید که این برجستگی دقیقاً کجاست و چطور می‌تواند باعث درد شود.

این وضعیت به‌تنهایی لزوماً خطرناک نیست و حتی در بسیاری از موارد ممکن است فرد در ابتدا هیچ علامتی نداشته باشد. اما مشکل زمانی شروع می‌شود که این برجستگی باعث تحریک و التهاب بافت‌های نرم اطراف شود، به‌ویژه زمانی که با «بورسیت» (التهاب کیسه‌ی محافظ بین استخوان و تاندون) یا «تاندونیت» (التهاب تاندون آشیل) همراه شود. در این حالت، فرد ممکن است با درد، تورم، قرمزی یا حتی سفتی در پشت پاشنه روبه‌رو شود که به‌مرور زمان می‌تواند راه رفتن یا پوشیدن کفش را دشوار کند.

چگونه هاگلند را از سایر اختلالات مشابه تشخیص دهیم؟

وجود برجستگی در پشت پاشنه‌ی پا همیشه به معنی ابتلا به هاگلند نیست. مشکلاتی مانند بورسیت، تاندونیت، رسوب کلسیم (کلسیفیکاسیون)، کیست‌های مفصلی، لیپوما (توده‌های چربی) یا زانتوما (رسوب چربی در پوست یا بافت)هم می‌توانند ظاهری مشابه با این عارضه ایجاد کنند. به همین دلیل، تشخیص دقیق نوع این برجستگی اهمیت زیادی دارد.

بدیهی است که تشخیص قطعی باید تنها توسط پزشک متخصص انجام شود، اما به‌طورکلی

• اگر برجستگی دقیقاً در بالاترین نقطه‌ی پشت پاشنه قرار داشته باشد، بافت آن سفت و استخوانی باشد و درد آن هنگام فشار یا پوشیدن کفش تشدید شود → احتمال وجود هاگلند زیاد است.
• در مقابل، اگر توده نرم، متحرک، بدون درد یا پایین‌تر از محل اتصال تاندون باشد → احتمالاً با عارضه‌ای دیگر مانند کیست مفصلی، زانتوما یا لیپوما سروکار دارید(منبع، منبع ۲).

با توجه به شدت علائمی که دارید، کدام درمان مناسب شماست؟

اگر برجستگی پشت پاشنه‌ی شما بدون درد است و مشکلی در فعالیت‌های روزمره ایجاد نمی‌کند، معمولاً نیازی به درمان وجود ندارد. با این حال، برای پیشگیری از تحریک بافت‌های اطراف، توصیه می‌شود از کفش‌های نرم و طبی استفاده کنید و از پوشیدن کفش‌های خشک یا پاشنه‌بلند خودداری نمایید.

اما اگر علائمی مانند درد یا اختلال در راه رفتن را تجربه می کنید، کافی است موارد زیر را بررسی کنید و گزینه‌هایی را که با وضعیت شما تطابق دارند علامت بزنید تا مناسب‌ترین روش درمانی به شما پیشنهاد شود.

اقدامات عمومی برای درمان هاگلند

در تمامی درجات بدشکلی هاگلند، مجموعه‌ای از راهکارها وجود دارند که می‌توانند با کاهش فشارهای مکانیکی، التهاب بافت‌های اطراف را کنترل کرده و درد را کاهش دهند. در ادامه، به معرفی این راهکارهای پایه خواهیم پرداخت.

استراحت

اولین قدم برای کاهش درد و التهاب هاگلند، استراحت دادن به پا و کاهش فشار روی پاشنه است. وقتی فشار از روی تاندون آشیل و بافت‌های اطراف برداشته شود، بافت‌های این ناحیه در موقعیتی قرار می‌گیرند که فرصت ترمیم پیدا می‌کنند و التهاب و درد به‌تدریج کاهش می‌یابد.

معمولاً توصیه می‌شود که به ‌مدت ۱ تا ۲ هفته استراحت کنید، اگر در این مدت علائم بهبود یافتند، می‌توانید فعالیت‌های روزمره را به‌آرامی و بدون فشار ناگهانی از سر بگیرید.

کمپرس سرد

در صورت مشاهده‌ی تورم، قرمزی یا احساس گرمی در ناحیه‌ی پشت پاشنه، استفاده از کمپرس سرد می‌تواند به کاهش تورم و قرمزی پاشنه‌ی شما کمک کنند.

برای این کار، می‌توانید از یک کیسه‌ی یخ پیچیده شده در پارچه‌ی نازک یا از آیس پک‌های آماده استفاده کنید و آن را به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه، هر ۶ تا ۸ ساعت یک‌بار روی ناحیه‌ی دردناک قرار دهید. هنگامی که تورم، گرمی و قرمزی کاهش یافت یا به طور کامل برطرف شد، می‌توانید استفاده از کمپرس را متوقف کنید.

حرکات کششی

انجام حرکات کششی ملایم می‌تواند به کاهش تنش در تاندون آشیل و کاهش تدریجی درد کمک کند، در ادامه نمونه‌هایی از این تمرینات معرفی خواهند شد. با این حال، در صورتی که ناحیه‌ی پشت پاشنه دچار تورم، قرمزی یا درد شدید باشد، انجام حرکات کششی توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است موجب تشدید التهاب و طولانی‌تر شدن روند بهبودی شود(منبع ۱، منبع ۲).

کفش ارگونومیک

استفاده از کفش ارگونومیک یکی از اقدامات کلیدی در مدیریت علائم هاگلند محسوب می‌شود.

برای تهیه‌ی این کفش، شما می‌توانید به کلینیک‌های ارتوپدی فنی مراجعه کنید، در این مراکز، ابتدا برجستگی پاشنه به‌صورت دقیق ارزیابی می‌شود و سپس بر اساس شکل، اندازه و محل آن، ویژگی‌های فنی مورد نیاز کفش شما تعیین می‌گردد.

کفش مناسب برای این عارضه باید در قسمت پاشنه دارای دیواره‌ی پشتی نرم و منعطف باشد تا فشاری به برجستگی وارد نکند. پاشنه‌ی کفش نیز باید کمی بلندتر از حد معمول باشد (حدود ۱ تا ۲ سانتی‌متر) تا فشار کششی روی تاندون آشیل کاهش یابد. همچنین وجود پدهای ژله‌ای یا فومی در ناحیه‌ی پاشنه می‌تواند نقش مهمی در کاهش ضربه و درد داشته باشد. رعایت این نکات به طور قابل‌توجهی احتمال تشدید التهاب و آسیب‌های بافت نرم را کاهش می‌دهد.

کاهش وزن

در برخی افراد، به‌ویژه آن‌هایی که شاخص توده‌ی بدنی (BMI) آن‌ها ۲۵ یا بالاتر است، کاهش وزن می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی در کاهش علائم هاگلند داشته باشد. اضافه‌وزن باعث وارد شدن فشار بیشتر بر استخوان پاشنه و تاندون آشیل شده که می‌تواند در درازمدت موجب تحریک و التهاب بافت‌های اطراف برجستگی استخوانی شود. با کاهش وزن، بار مکانیکی روی پاشنه کمتر می‌شود، در نتیجه التهاب و درد کاهش می‌یابد.

راهکارهای پزشکی و تخصصی برای درمان هاگلند

گاهی اقدامات پایه برای کنترل درد و التهاب کافی نیستند و نیاز به مراجعه به پزشک و استفاده از درمان‌های تخصصی‌تر وجود دارد.

جدول زیر به شما کمک می‌کند تا بر اساس شدت و گرید برجستگی پاشنه‌ی پا، با گزینه‌های درمانی مناسب وضعیت خود آشنا شوید.

پد سیلیکونی

پدهای سیلیکونی مخصوص پاشنه، از جنس ژلی نرم و انعطاف‌پذیر ساخته شده‌اند که خاصیت ضربه‌گیر (shock-absorbing) دارند. این پدها معمولاً توسط پزشک تجویز می‌شوند و برای قرارگیری در بخش پاشنه‌ی داخلی کفش طراحی شده‌اند، به‌گونه‌ای که دقیقاً زیر پاشنه‌ی پا قرار می‌گیرند. به شما توصیه می‌شود که این پدها باید در تمام کفش‌هایی که در طول روز استفاده می‌کنید قرار دهید، نه فقط در یک جفت کفش، و به‌صورت روزانه و مداوم به مدت حداقل ۳ تا ۶ هفته از آن‌ها استفاده کنید.

هنگام راه‌رفتن، این پدها با جذب نیروهای فشاری ناشی از تماس پاشنه با سطح کفش، یک محیط محافظتی ایجاد می‌کنند تا ناحیه‌ی آسیب‌دیده فرصت ترمیم و بهبود پیدا کند.

داروهای ضدالتهابی

در اغلب موارد، فشار مکرر و مزمن ناشی از برجستگی هاگلند منجر به تحریک بافت‌های اطراف مانند بورس و تاندون آشیل می‌شود. در واکنش به این تحریک، سلول‌های ایمنی مستقر در این ناحیه فعال می‌شوند و با ترشح موادی مانند پروستاگلاندین‌ها، سیتوکین‌ها و آنزیم‌های التهابی، فرایند التهاب را آغاز می‌کنند که موجب بروز علائمی مانند درد، تورم و قرمزی در پشت پاشنه می‌شود.

برای کنترل این علائم، پزشک معمولاً داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، ناپروکسن یا سلکوکسیب را تجویز می‌کند. این داروها با مهار فعالیت سلول‌های ایمنی در این محل، باعث کاهش تولید این مواد التهابی شده و در نتیجه، درد و تورم را کاهش می‌دهند.

کفی یا ارتز سفارشی

کفی یا ارتز سفارشی زمانی تجویز می‌شود که ساختار کف پا یا نحوه‌ی توزیع فشار در پاشنه، موجب تشدید علائم هاگلند شده باشد. این وسیله به طور اختصاصی بر اساس قالب پای بیمار طراحی می‌شود تا دقیقاً با برجستگی‌ها، فرورفتگی‌ها و زاویه‌ی پاشنه‌ی هر فرد هماهنگ باشد.

ارتز باید در ناحیه‌ی پاشنه دارای لایه‌ی نرم و ضربه‌گیر باشد، قوس کف پا را به‌درستی پشتیبانی کند، و پایداری لازم را برای اصلاح الگوی فشار فراهم آورد. این طراحی باعث می‌شود که وزن بدن به طور یکنواخت‌تر در سطح کف پا توزیع شود و فشاری مستقیماً به ناحیه‌ی برجسته‌ی پشت پاشنه وارد نشود، در نتیجه التهاب و درد با کاهش تنش روی بافت‌های اطراف برجستگی به‌تدریج فروکش می‌کند.

معمولاً توصیه می‌شود که ارتز را به‌صورت مداوم، در همه‌ی کفش‌ها و برای مدت چند هفته تا چند ماه استفاده کنید تا بافت‌های اطراف فرصت بهبودی داشته باشند و روند ترمیم کامل شود.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی معمولاً در مواردی تجویز می‌شود که درد با سایر اقدامات پزشکی کنترل نشده باشد یا التهاب و خشکی بافت‌های اطراف پاشنه مانع از حرکت طبیعی پا شده باشد، در ادامه با دستگاه‌هایی که پزشک برای کاهش علائم این عارضه تجویز می‌کند، آشنا خواهید شد.

شاک‌ویو تراپی

این دستگاه با استفاده از امواج صوتی پرانرژی، بافت‌های عمقی اطراف پاشنه را تحریک می‌کند تا روند ترمیم سلولی، کاهش التهاب و افزایش گردش خون تسریع شود. این روش ممکن است در قالب چند جلسه ی درمانی متوالی توسط پزشک برای کنترل درد و بهبود عملکرد پا تجویز شود.

منوال تراپی

در این روش، فیزیوتراپیست با تکنیک‌های دستی، بافت‌های چسبیده و ملتهب اطراف پاشنه را آزاد می‌کند تا جریان خون و تخلیه‌ی مواد التهابی از بافت بهبود یابد که این فرایند در نهایت طی چند جلسه به کاهش درد و التهاب منجر می‌شود.

تپینگ

تپینگ روشی است که در آن از نوارهای چسب‌دار مخصوص برای حمایت از حرکات تاندون آشیل و کاهش کشش روی ناحیه‌ی ملتهب پاشنه استفاده می‌شود. این نوارها موجب کاهش حرکات تحریک‌کننده، بهبود جریان لنفاوی و کاهش التهاب و درد در این ناحیه می‌شوند.

اولتراسوندتراپی

در اولتراسوند تراپی با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا، انرژی گرمایی به بافت‌های عمقی اطراف پاشنه منتقل می‌شود که موجب افزایش جریان خون، تسریع ترمیم سلولی و کاهش التهاب و درد در این ناحیه می‌گردد. برای دستیابی به نتایج درمانی مؤثر، ممکن است انجام چند جلسه به‌صورت متوالی لازم باشد.

تحریک الکتریکی

این روش فیزیوتراپی با استفاده از جریان الکتریکی کنترل‌شده، اعصاب و سلول‌های عضلانی ناحیه‌ی آسیب‌دیده را تحریک می‌کند تا ترشح مواد ضددرد و ضدالتهاب مانند اندورفین افزایش یابد. این فرایند در کاهش احساس درد و فروکش‌کردن التهاب مؤثر است.

آتل یا بوت ارتوپدی

آتل یا بوت معمولاً در مواردی تجویز می‌شود که درد، مزمن شده، التهاب شدید است، پاشنه‌ی پا در تحمل وزن بدن ناتوان باشد، یا زمانی که سایر روش‌های محافظتی به اندازه کافی مؤثر نبوده‌اند.

این وسیله به‌صورت یک قالب محافظ پوشیدنی طراحی شده که مچ پا و پاشنه را در وضعیت خنثی و بدون حرکت نگه می‌دارد تا فشار از روی تاندون آشیل و برجستگی استخوانی کاملاً برداشته شود. هدف اصلی استفاده از بوت، ایجاد شرایطی است که ناحیه‌ی درگیر را در وضعیتی بی‌حرکت نگه دارد و فرصتی را فراهم کند تا این بافت‌ها ترمیم شوند.

بهترین نوع و شکل بوت یا آتل از نظر زاویه‌ی تثبیت، ارتفاع، و میزان پشتیبانی باید توسط پزشک متخصص و بر اساس معاینه‌ی بالینی و بررسی تصاویر رادیولوژی یا MRI تعیین شود.

روش های تزریقی

در برخی موارد که التهاب و آسیب بافت‌های اطراف پاشنه شدیدتر است و به درمان‌های عمومی پاسخ نمی‌دهد، تزریق مستقیم دارو به ناحیه‌ی درگیر می‌تواند تأثیر درمانی سریع‌تر و هدفمندتری داشته باشد، در ادامه با داروهای مورد استفاده در این روش آشنا می‌شوید.

پی‌آرپی

در این روش درمانی، پلاکت های خون خود فرد، طی یک نمونه خون‌گیری جدا شده و مستقیماً به ناحیه‌ی آسیب‌دیده تزریق می‌شوند. این پلاکت‌ها با ترشح فاکتورهای رشد، فرایند ترمیم سلولی را در این ناحیه فعال می‌کنند و موجب بازسازی تدریجی بافت ملتهب و آسیب‌دیده می‌شوند، البته باید توجه داشت که اثربخشی این روش در درمان هاگلند معمولاً محدود و نسبی است(منبع۱، منبع۲).

سلول‌های بنیادی

در برخی موارد، همراه با تزریق PRP، سلول‌های بنیادی نیز به ناحیه‌ی آسیب‌دیده تزریق می‌شوند. این سلول‌ها که توسط پزشک از بانک سلولی سفارش داده می‌شوند، پس از ورود به بافت از فاکتورهای رشد موجود در PRP تغذیه می‌کنند، فعال می‌شوند و به سلول‌های سالم همان بافت تبدیل می‌شوند. به‌این‌ترتیب، جایگزین سلول‌های آسیب‌دیده شده و روند بازسازی را به‌صورت هدفمند تسریع می‌کنند (منبع۱). 

داروهای کورتیکواستروئیدی

درصورتی‌که التهاب شدید باشد و داروهای خوراکی ضدالتهاب اثری نداشته باشند، پزشک ممکن است کورتیکواستروئیدها را به‌صورت موضعی در ناحیه‌ی آسیب‌دیده تزریق کند. این داروها با مهار مستقیم عملکرد سلول‌های ایمنی و کاهش ترشح مواد التهابی، موجب فروکش‌کردن سریع التهاب و تسکین درد می‌شوند(منبع۱).

جراحی

جراحی معمولاً به‌عنوان آخرین گزینه‌ی درمانی مطرح می‌شود و زمانی توصیه می‌گردد که درد مزمن شده باشد، التهاب به درمان‌های غیرتهاجمی پاسخ ندهد یا حرکت و عملکرد پا به طور قابل‌توجهی محدود شده باشد. ازآنجاکه زائده‌ی هاگلند یک بیرون‌زدگی استخوانی است، جراح با استفاده از روش‌های باز یا آندوسکوپیک آن را تراش می‌دهد یا برمی‌دارد تا فشار از روی تاندون آشیل کاهش یابد.

پس از جراحی، معمولاً چند هفته استراحت نسبی، استفاده از کفش طبی یا آتل، و پیروی دقیق از برنامه‌ی توان‌بخشی برای ترمیم کامل بافت‌ها ضروری است.

سوالات متداول

اگر هاگلند بدون درمان رها شود، احتمال آسیب دائمی به تاندون آشیل وجود دارد؟

بله، اگر هاگلند به حال خود رها شود، فشار به‌صورت مزمن به بافت‌های اطراف این برجستگی ادامه می‌یابد و به‌مرورزمان می‌تواند باعث التهاب مزمن یا پارگی جزئی تاندون آشیل بشود. این آسیب می‌تواند روند درمان را در آینده پیچیده‌تر و طولانی‌تر کند.

آیا کوتاهی تاندون آشیل در کودکان می‌تواند به بروز عارضه هاگلند منجر شود؟

کوتاهی تاندون آشیل در صورت عدم درمان به موقع، الگوی راه‌رفتن پنگوئنی کودک را تثبیت می‌کند. این مشکل می‌تواند به عارضه هاگلند تبدیل شود که درمان آن در نوجوانی بسیار دشوارتر خواهد بود.

آیا خودم می‌توانم پد یا کفی تهیه کنم یا حتماً باید پزشک تجویز کند؟

پدهای آماده می‌توانند موقتاً کمک‌کننده باشند، اما برای اثرگذاری واقعی، کفی یا پد باید بر اساس ساختار پای شما و نوع فشار وارد شده به پاشنه‌ی پا طراحی شود؛ بنابراین مشورت با پزشک در این شرایط توصیه می‌شود.

آیا هاگلند مزمن می‌تواند دائمی شود؟

درصورتی‌که درمان مناسب انجام نشود یا عامل تحریک‌کننده (کفش نامناسب) حذف نشود، هاگلند می‌تواند به حالت مزمن و پایدار تبدیل شود. در این وضعیت، علائم ممکن است سال‌ها باقی بمانند که فقط با راهکارهای تخصصی و پزشکی مهار می‌شوند.

در چه شرایطی باید درمان محافظه‌کارانه را رها کرد و به جراحی فکر کرد؟

اگر پس از چند ماه استفاده از درمان‌های غیرجراحی، همچنان درد شدید، التهاب پایدار یا محدودیت حرکتی وجود داشته باشد، ممکن است جراحی به‌عنوان گزینه‌ی بعدی در نظر گرفته شود. تصمیم‌گیری نهایی باید توسط پزشک شما و بر پایه‌ی معاینه و تصویربرداری انجام شود.

اگر بعد از چند هفته از درمان هنوز درد داشتم، چه زمانی باید به پزشک دوباره مراجعه کنم؟

اگر با وجود استفاده از پد، دارو یا کفش مناسب، درد بیش از ۳ تا ۴ هفته ادامه یافت یا بدتر شد، لازم است به پزشک خود مراجعه کنید. ممکن است به تصویربرداری جدید یا تغییر روش درمانی نیاز داشته باشید.

آیا پیاده‌روی روزانه به مقدار کم، در مراحل اولیه‌ی هاگلند مضر است یا می‌تواند مفید باشد؟

پیاده‌روی ملایم، با کفش مناسب و پد محافظ، در بیشتر موارد آسیبی ایجاد نمی‌کند و حتی می‌تواند به حفظ جریان خون و انعطاف‌پذیری کمک کند. اما در صورت درد یا التهاب، بهتر است این کار را انجام ندهید.

آیا خوابیدن به شکلی خاص می‌تواند باعث تشدید یا تسکین علائم شود؟

به‌طورکلی خوابیدن تأثیر مستقیمی بر هاگلند ندارد، اما فشار مستقیم پاشنه به تشک یا قرارگیری پا در وضعیت کشیده ممکن است علائم شما را تشدید کند. به‌طورکلی بهتر است پا در حالت راحت و آزاد قرار گیرد.

آیا هاگلند ممکن است با مشکلات کف پا مانند صافی یا قوس زیاد کف پا مرتبط باشد؟

بله، صافی کف پا یا قوس بیش از حد می‌تواند نحوه‌ی توزیع فشار در پا را تغییر دهد و فشار بیشتری به پشت پاشنه وارد کند. این وضعیت‌ها یکی از عوامل زمینه‌ساز هاگلند محسوب می‌شوند.

آیا تغذیه یا کمبود ویتامین D یا کلسیم می‌تواند نقشی در ایجاد این عارضه داشته باشد؟

این موارد مستقیماً باعث هاگلند نمی‌شوند، اما می‌توانند سلامت استخوان و ترمیم بافت‌ها را مختل کنند. در افرادی که مشکلات مرتبط با استخوان‌ها را دارند، این کمبودها می‌تواند روند بهبودی را کند، کند.

آیا سن بالا تأثیری در ایجاد این عارضه یا روند بهبود هاگلند دارد؟

افزایش سن می‌تواند انعطاف‌پذیری بافت‌ها و توانایی ترمیم بدن را کاهش دهد، بنابراین هم احتمال بروز علائم بیشتر است، هم روند بهبود آهسته‌تر. بااین‌حال، درمان مؤثر در هر سنی امکان‌پذیر است.

آیا امکان دارد هاگلند با خار پاشنه اشتباه گرفته شود؟

احتمال آن خیلی کم است، با اینکه هر دو عارضه در پاشنه‌ی پا ایجاد درد می‌کنند، اما محل درد در هاگلند پشت پاشنه است، درحالی‌که خار پاشنه معمولاً در زیر پاشنه‌ی پا ایجاد می‌شود و در زمانی که پا با زمین تماس پیدا می‌کند، دردناک می‌شود. انجام تصویربرداری می‌تواند تفاوت این دو را مشخص کند.

آیا هاگلند مانع از ورزش‌کردن یا دویدن می‌شود؟

در دوره‌ی التهاب فعال، دویدن یا فعالیت شدید ممکن است باعث تشدید علائم شود. اما پس از کنترل درد و التهاب بافت، با رعایت اصول صحیح و استفاده از کفش مناسب، بسیاری از افراد می‌توانند فعالیت ورزشی خود را ادامه دهند.

اگر بعد از جراحی یا درمان دوباره درد برگشت، چه اقداماتی باید انجام داد؟

عود علائم ممکن است به دلیل بازگشت فشار، کفش نامناسب یا عدم پیروی از مراقبت‌های پس از درمان باشد. در این موارد، باید به پزشک مراجعه کنید تا علت مشخص و درمان متناسب با شرایط شما انتخاب شود.